Mục lục
Từ xa xưa, ông cha ta đã đúc kết ra những kinh nghiệm, những bài học, câu nói hay gửi gắm vào những câu tục ngữ. Thông qua đó chúng ta rút ra được kinh nghiệm, lời răn dạy vô cùng ý nghĩa để áp dụng vào cuộc sống thường ngày. Vậy hôm nay hãy cùng với Kienguru gợi ý soạn văn 7 tục ngữ về con người xã hội – cụ thể và dễ hiểu nhé !
Hỗ trợ Soạn văn 7 tục ngữ Con người và xã hội
Bây giờ hãy cùng với Kienguru đi trả lời các câu hỏi trong SGK cho phần soạn văn 7 tục ngữ con người và xã hội để nắm chắc cũng như tiếp thu kiến thức của bài học này nhé !
1 – Câu 1 trang 12 : Em hãy đọc kĩ văn bản và chú thích để hiểu các câu tục ngữ và một số từ trong văn bản.
Các bạn hãy đọc lại những câu tục ngữ trên và kèm chú thích của các từ :
- Mặt người : Hoán dụ chỉ con người
- Mặt của : Hoán dụ chỉ của cải
=> Cách ví von, so sánh tăng thêm sự sinh động.
- Không tày : Không bằng
2 – Câu 2 trang 12 : Phân tích từng câu tục ngữ trong văn bản theo những nội dung sau:
a) Nghĩa của câu tục ngữ.
b) Giá trị của kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện.
c) Nêu một số trường hợp cụ thể có thể ứng dụng câu tục ngữ (yêu cầu này chỉ cần thực hiện với một số câu làm mẫu).
Gợi ý làm bài : Lập bảng để phân tích từng câu tục ngữ trong văn bản
| Câu | Nghĩa của câu tục ngữ | Giá trị câu tục ngữ | Giá trị kinh nghiệm được thể hiện qua câu tục ngữ |
|---|---|---|---|
| 1 | Con người quý giá hơn tiền bạc, của cải | Đề cao giá trị của con người | Răn dạy con người phải biết quý trọng giá trị bản thân, biết tạo lập giá trị tự thân |
| 2 | Răng, tóc thể hiện tính nết, lối sống con người | Phải biết chăm chút từng yếu tố thể hiện hình thức, tính nết tốt đẹp của con người | Rèn dũa con người từ những điều nhỏ nhất về hình thức của bản thân |
| 3 | Dù có khó khăn về vật chất vẫn phải sống trong sạch, lương thiện | Luôn giữ gìn nhân cách cao đẹp trong mọi hoàn cảnh | Dạy con người luôn giữ thiện lương, tấm lòng không tham lam ngay cả khi khó khăn, thiếu thốn |
| 4 | Cần phải học cách ăn, cách nói đúng chuẩn mực | Luôn phải học những hành vi ứng xử văn hóa | Khuyên chúng ta nên học cách ăn nói, ứng xử đúng mực, lịch sự, hòa ái với mọi người xung quanh |
| 5 | Cần có sự hướng dẫn, dạy bảo của thầy cô | Coi trọng vai trò của người thầy đối với giáo dục | Dạy con người cần phải biết tôn sự trọng đạo, kính trọng thầy cô |
| 6 | Ngoài việc học ở thầy cần phải học thêm bên ngoài, học từ những người thân thiết | Không chỉ học ở thầy cô, mà còn phải học từ bạn, từ những người xung quanh mình | Việc học cần phải mở rộng, học từ nhiều nguồn khác nhau |
| 7 | Con người cần phải biết yêu thương đùm bọc lẫn nhau như yêu chính bản thân mình | Sống cần phải có tình yêu thương giữa người và người | Dạy chúng ta cần phải biết yêu thương, biết giúp đỡ trong một cộng đồng |
| 8 | Phải biết nhớ ơn người đã cho ta trái ngọt, quả lành | Biết ơn những người đã giúp đỡ, mang lại thành quả cho mình hưởng thụ | Đề cao nghĩa cử đền ơn đáp nghĩa, biết ơn người giúp đỡ mình |
| 9 | Khi có sự hợp sức đồng lòng trong một cá thể thì ắt sẽ làm được việc lớn | Khẳng định sức mạnh của đoàn kết | Giáo dục về sự đoàn kết, chung sức vào một tập thể, tránh lợi ích cá nhân |
Một số trường hợp cụ thể có thể ứng dụng câu tục ngữ (2 ví dụ) :
- Thương người như thể thương thân : Trong mùa dịch Covid, hình ảnh người dân góp gạo, góp rau,.. cho những khu vực bị cách ly.
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây : Đất nước ta thể hiện lòng biết ơn những người anh hùng liệt sĩ đã giúp đất nước giành độc lập, tự do bằng việc xây dựng đài tưởng niệm, thắp nhang kính viếng, giúp đỡ gia đình những người anh hùng liệt sĩ
3 – Câu 3 trang 13 : So sánh hai câu tục ngữ:
– Không thầy đố mày làm nên
– Học thầy không tày học bạn
Theo em, những điều khuyên răn trong 2 câu tục ngữ trên mâu thuẫn với nhau hay bổ sung cho nhau ? Vì sao ? Em hãy nêu một vài cặp câu tục ngữ tưởng như ngược nhau nhưng lại bổ sung cho nhau.
Gợi ý làm bài :
Trong 2 câu tục ngữ trên chúng ta hãy đi so sánh sự giống và khác nhau :
- Giống nhau : Cả hai câu ở trên đều đề cao việc học tập, học hỏi, chỉ có học tập, biết tìm thầy mới có thể thành tài, đóng góp được cho xã hội.
- Khác nhau :
+ Không thầy đố mày làm nên: Khẳng định tầm quan trọng, vai trò của người thầy trong giáo dục
+ Học thầy không tày học bạn: Mở rộng môi trường học, có thể học ở bất cứ đâu, học ngay từ bạn bè
=> Tưởng chừng như hai câu tục ngữ đang đối lập nhau nhưng thực chất lại bổ sung chặt chẽ cho nhau. Cả hai câu, câu nào cũng đề cao việc học, đề cao việc học ở nhiều nơi, nhiều nguồn và chỉ có học tập, biết tìm thầy mà học thì con người mới có thể thành tài, có khả năng đóng góp cho xã hội và sống mới có ý nghĩa.
Một số cặp câu tục ngữ tương tự :
- Bán anh em xa mua láng giềng gần
- Xảy đàn tan nghé
- Máu chảy ruột mềm
4 – Câu 4 trang 13: Hãy chứng minh và phân tích giá trị của các đặc điểm sau trong tục ngữ:
– Diễn đạt bằng so sánh ;
– Diễn đạt bằng hình ảnh ẩn dụ ;
– Từ và câu có nhiều nghĩa.
Gợi ý làm bài :
– Diễn đạt bằng cách so sánh:
- Học thầy không tày học bạn: Sử dụng quan hệ so sánh thể hiện qua từ “không tày” để chỉ ra rằng ngoài học ở người thầy, ta cần phải mở rộng thêm ở mọi nơi, mọi người thân thiết, bạn bè
- Một mặt người bằng mười mặt của: Sử dụng sự đối lập đơn vị : một – mười để nói về sự quý giá của con người so với của cải, vật chất
– Diễn đạt bằng hình ảnh ẩn dụ:
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây: Mượn hình ảnh cây- quả để nói đến việc cần phải biết ơn những người giúp ta đạt được thành quả để hưởng thụ.
- Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ: Ẩn dụ ngựa – nghĩa đen chuyển sang nghĩa bóng là con người, cá thể trong một tập thể, cần được tương hỗ, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau
– Dùng từ và câu có nhiều nghĩa:
- Cái răng, cái tóc là góc con người: Răng và tóc được hiểu là những yếu tố hình thức nói chung – hình thức nói lên lối sống, phẩm cách con người
- Đói cho sạch, rách cho thơm: Không những đói và rách không mà còn chỉ sự thiếu thốn, khó khăn nói chung. Sạch, thơm chỉ việc giữ gìn nhân cách, tư cách. Thể hiện ý nghĩa : Dù hoàn cảnh khó khăn, khổ cực nhất thì vẫn không tham lam, giữ tấm lòng trong sạch.
Hướng dẫn Soạn văn 7 bài tục ngữ về Con người và xã hội
Tìm những câu tục ngữ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với những câu tục ngữ trong Bài 19 đã học.
- Người làm nên của, của không làm nên người
- Trông mặt mà bắt hình dong
- Giấy rách phải giữ lấy lề
- Thùng rỗng kêu to
- Nhất tự vi sư, bán tự vi sư
- Tôn sư trọng đạo
- Lá lành đùm lá rách
- Uống nước nhớ nguồn
- Góp gió thành bão
Như vậy, những câu tục ngữ luôn chú ý tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống mà con người cần phải có. Với soạn văn 7 tục ngữ về con người xã hội theo hướng dẫn gợi ý ở trên mong rằng Kienguru có thể giúp các bạn nắm vững hơn các kiến thức quan trọng, và luôn đạt kết quả cao trong học tập.
