Mục lục
Các bạn học sinh đang cần luyện tập bài tập tại nhà cũng như chuẩn bị bài học trước khi đến lớp. Vì lẽ đó, trong bài viết này chúng tôi xin được giới thiệu đến các bạn bài thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu đến các bạn.
Trong bài viết này chúng tôi sẽ ôn tập kiến thức lý thuyết và hướng dẫn giải bài thực hành về trật tự các bộ phận trong câu. Mời các bạn học sinh và quý phụ huynh theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi để nắm rõ những phương pháp giải và lý thuyết nhé.
1. Kiến thức Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu
Các kiến thức cần ghi nhớ sẽ được chúng tôi tổng hợp cụ thể dưới đây.
1.1. Trật tự trong câu đơn
- Khái niệm: Câu đơn là câu được tạo thành từ một cụm chủ ngữ – vị ngữ, gọi tắt là do cụm chủ vị tạo thành. Ví dụ: Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế lớn nhất miền Nam của Việt Nam.
- Trong mỗi tình huống giao tiếp khác nhau, tùy vào mỗi ngữ cảnh, câu sẽ có một mục đích, một nhiệm vụ khác nhau. Người nói/viết thực hiện những hành động nói khác nhau. Vì vậy, cần xác định được trọng tâm thông báo của câu ở mỗi tình huống và trật tự sắp xếp của chúng ở các bộ phận trong câu để phục vụ tốt cho mục đích giao tiếp của mình.
1.2. Trật tự câu ghép
- Khái niệm: Câu ghép là câu được tạo thành bởi hai cụm chủ – vị trở lên. Trong đó, không có cụm chủ – vị nào bao hàm cụm chủ – vị nào. Mỗi một cụm chủ – vị này là một vế câu. Mỗi vế câu thường được cấu tạo giống như một câu đơn và biểu thị một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác.
- Ví dụ: Thầy giáo giảng bài, các em học sinh chăm chú lắng nghe.
- Trong một số trường hợp khác, trật tự sắp xếp có thể khiến cho câu văn trở nên mơ hồ về nghĩa, thậm chí là vô nghĩa, nên ta cần lưu ý lựa chọn cách sắp xếp hợp lí tất cả các bộ phận trong câu khi viết hay nói. Trong câu ghép, không phải trật tự các thành phần trong câu mà là trật tự của các vế câu. Liên quan mật thiết đến trật tự các vế câu trong câu ghép đó là việc dùng các quan hệ từ ở các vế câu.
- Việc ta sắp xếp đúng các bộ phận trong câu nó không chỉ có tác dụng tu từ mà nó còn có tác dụng về các phương diện khác như là thông báo thông tin cũ – mới; nhấn mạnh các ý chính thông báo; đảm bảo sự liên lạc và liên kết giữa các ý trong câu một cách chặt chẽ.
2. Gợi ý soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu
Hãy tham khảo những hướng dẫn của chúng tôi về một số bài tập trong sách giáo khoa
2.1. Câu 1 trang 157 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11 tập 1
• Nếu ta thay đổi thành phần được in đậm trong câu thành “ con dao rất sắc, nhưng nhỏ” về mặt ngữ pháp không sai. Nhưng nếu khi ta đặt vào đoạn văn không phù hợp với mục đích của hành động đó là: đe dọa, uy hiếp nhân vật ông Bá Kiến của nhân vật Chí Phèo.
• Khi ta đổi vị trí từ “nhỏ” của cụm từ rất sắc thì ý mà tác giả muốn biểu đạt ở đây không được nhấn mạnh mà nó còn bị cắt giảm, dụng ý tác giả không được thực hiện rõ ràng.
• Với cách sắp xếp lại vấn đề không hợp lý bởi những tình huống khác nhau, ngữ cảnh khác nhau thì sắp xếp lại sẽ phù hợp hơn.
2.2. Câu 2 trang 157 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11 tập 1
• Với cách viết thứ 2 sẽ phù hợp với ngữ cảnh hơn, cụm từ “rất thông minh: là từ trọng tâm thông báo, luận cứ quan trọng nhất dẫn tới kết luận.
2.3. Câu 3 trang 157 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11 tập 1
• Đoạn thứ 1: Ta có cụm từ “một đêm khuya” được đặt ở đầu câu nhằm nêu về hoàn cảnh, thời gian để cho các sự kiện được xảy ra. Trạng ngữ “sáng hôm sau” có tác dụng liên kết câu với nhau, vì thế phải nằm ở đầu câu.
• Đoạn thứ 2: Về trạng ngữ chỉ thời gian “một buổi sáng tinh tươm” được đặt ở giữa câu, phía sau hành động đó là chủ thể.
• Đoạn thứ 3: Cụm từ “đã mấy năm” nằm cuối câu với mục đích thông báo, nó thể hiện phần tin mới, phần trọng tâm. Tuy nó giữ vai trò thứ yếu về mặt ngữ pháp nhưng nó lại nắm giữ vai trò quan trọng về mặt thông báo nên nó cần đặt ở vị trí cuối câu.
2.4. Câu 1 trang 158 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11 tập 1.
Câu a:
• Vế chỉ nguyên nhân ở trong câu ghép này là mẫu chuyện ấy nhắc cho hơn một cái gì đó mà rất xa xôi, ta cần đặt nó sau. Vì vế chính là “hắn lại nao nao buồn” cần được đặt trước bởi vì nó phải tiếp tục được khai triển ý ở những câu đi phía sau, cụ thể hoá cho một cái gì rất xa xôi, không thể nhìn thấy được. Có nghĩa là vế chính được đặt trước để liên kết dễ dàng với những câu đi phía trước, để tiếp tục nói về “hắn” (nghĩa là tiếp tục nói về Chí Phèo).
• Vế chính được đặt phía trước để tiếp tục nói về nhân vật Chí Phèo , còn vế phụ thì được đặt sau để liên kết dễ dàng với những câu đi phía sau.
Câu b:
• Vế chỉ sự nhượng bộ và vế chỉ giả thiết thường được đặt phía trước (Bởi vì đó là các vế phụ, nếu xét về cấu tạo ngữ pháp). Vế phụ xét về cấu tạo ngữ pháp sẽ đặt trước vế chính. Những trường hợp này được đặt phía sau, để bổ sung một số thông tin cần thiết là “chịu ơn”.
2.5. Câu 2 trang 158 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11 tập 1.
Đây là một đoạn diễn dịch, các câu phía sau được cụ thể hóa ý quan trọng của một vế ở câu trước.
• Trong câu đầu là nói về những năm gần đây. Các câu còn lại trong đoạn đều nói về việc làm trong các thời kỳ khác nhau trước đây, nhiều người nổi tiếng đã phát triển với phương pháp đọc nhanh và nắm vững nó. Nghĩa là nói về thời kỳ trước đây.
• Ta đặt trạng ngữ “trong những năm gần đây” ở phía đầu câu để tạo ra sự đối lập với trạng ngữ “ trong các thời kỳ trước đây” ở câu số 2.
• Ta cần bố trí vế câu “nó không phải là điều mới lạ” ở phía cuối câu đầu để giúp thể hiện rõ chủ đề của cả đoạn muốn đề cập, chủ đề này sẽ được cụ thể hóa ở những câu phía sau đó.
• Ta đặt vế “các phương pháp đọc nhanh “ đã được phổ biến rộng ở trước thì nó không phải là điều mới lạ. Từ đó suy ra câu c. Câu C là câu thích hợp nhất vì nó có tác dụng giúp liên kết với các câu còn lại, về ngữ pháp câu C cũng có đầy đủ các thành phần của câu ghép chỉ nguyên nhân.
Kết Luận
Trên đây là hướng dẫn giải bài thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu mà chúng tôi gửi đến các bạn học sinh gần xa vơi hy vọng có thể giúp ích được cho các bạn tiếp cận những kiến thức mới và củng cố những kiến thức cũ có thể áp dụng để thực hành bài tập của mình.
Chúng tôi còn gửi đến các bạn gợi ý giải các bài tập trong sách giáo khoa, ít nhiều có thể hỗ trợ các bạn trong môn học này. Hãy truy cập vào kienguru.vn để tham khảo thêm nhiều kiến thức mới.
