Mục lục
Việt Bắc là một kiệt tác của Tố Hữu và cũng như của thơ ca cách mạng, thơ ca kháng chiến. Bài thơ còn thể hiện tư tưởng mới mẻ với những dự báo sáng suốt được biểu hiện bằng hình ảnh phong phú và tấu lên bằng âm nhạc làm say mê lòng người.
Sơ Đồ tư duy Việt Bắc của Tố Hữu giúp các bạn học sinh hệ thống kiến thức trọng tâm của tác phẩm như: hoàn cảnh ra đời, nội dung bài thơ, phân tích Việt Bắc, cảm nhận bài thơ Việt Bắc, phân tích bức tranh tứ bình Việt Bắc, phân tích tính dân tộc trong Việt Bắc. Qua đó giúp các em học sinh lớp 12 nhanh chóng nắm vững, hệ thống, tóm tắt kiến thức dễ dàng hơn, nhớ lâu hơn, hiểu rõ kết cấu và nội dung của từng phần trong bài thơ Việt Bắc.
Vậy sau đây là sơ đồ tư duy Việt Bắc chi tiết nhất, mời các bạn cùng theo dõi.
Phần 1 – Tìm hiểu chung bài thơ “Việt Bắc” – Sơ đồ tư duy.
Để nắm được và đi vào những ý chính sát nội dung của bài, trước tiên ta cùng tìm hiểu khái quát về tác giả, tác phẩm để có một cái nhìn bao quát nhất khi tiến hành tìm hiểu sơ đồ tư duy việt bắc và những đánh giá tổng quát kèm theo.
1 – Tác giả.
– Tiểu sử:
+ Tố Hữu sinh năm 1920, mất năm 2000, tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành
+ Quê quán: làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế
+ Sinh trưởng trong gia đình nho học ở Huế và yêu văn chương
+ Tố Hữu sớm giác ngộ cách mạng và hăng say hoạt động cách mạng và hăng say hoạt động, kiên cường đấu tranh trong các nhà tù thực dân
– Phong cách thơ Tố Hữu:
+ Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình – chính trị
+ Thơ Tố Hữu thiên về khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn
+ Thơ Tố Hữu có giọng tâm tình, ngọt ngào
+ Thơ Tố Hữu mang tính dân tộc đậm đà
⇒ Thơ Tố Hữu là tấm gương phản chiếu tâm hồn một người chiến sĩ cách mạng suốt đời phấn đấu, hi sinh vì tương lai tươi đẹp của dân tộc, cuộc sống hạnh phúc của con người.
2 – Tác phẩm.
- Hoàn cảnh ra đời
– Chiến thắng Điện Biên Phủ thắng lợi. Tháng 7-1954, Hiệp định Giơ – ne – vơ về Đông Dương được kí kết. Hòa bình lập lại, một trang sử mới mở ra cho toàn dân tộc
– Tháng 10-1954, những người kháng chiến từ căn cứ miền núi trở về miền xuôi, Trung ương Đảng, Chính phủ rời chiến khu Việt bắc về lại thủ đô. Nhân sự kiện có tính lịch sử này, Tố Hữu đã sáng tác bài thơ.
- Giá trị nội dung
– Việt Bắc là khúc ca hùng tráng và cũng là khúc tình ca về cách mạng, về cuộc kháng chiến và con người kháng chiến. Thể hiện sự gắn bó, ân tình sâu nặng với nhân dân, đất nước trong niềm tự hào dân tộc…
– Việt Bắc là khúc hát ân tình chung của những người cách mạng, những người kháng chiến, của cả dân tộc qua tiếng lòng của nhà thơ. Bên cạnh đó, bài thơ còn cất lên âm hưởng anh hùng ca vang dội, đưa ta về với một thời kì lịch sử hào hùng, trọng đại của đất nước.
- Giá trị nghệ thuật
– Sử dụng sáng tạo hai đại từ “mình, ta” với lối đối đáp giao duyên trong dân ca, để diễn đạt tình cảm cách mạng
– Bài thơ thể hiện tính dân tộc đậm đà:
+ Sử dụng thành công thể thơ lục bát truyền thống.
+ Ngôn ngữ, hình ảnh giản dị, quen thuộc, gần gũi, đậm sắc thái dân gian.
+ Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật tài hoa như điệp từ, liệt kê, so sánh, ẩn dụ tượng trưng…
+ Nhịp điệu thơ uyển chuyển ngân vang, giọng điệu thay đổi linh hoạt
Phần 2 – Hỗ trợ lập sơ đồ tư duy “Việt Bắc”
Để có một góc nhìn chi tiết và phán đoán sắc bén, cũng như hiểu hơn về tác phẩm Việt Bắc, chúng ta cùng đi theo những sơ đồ tư duy dưới đây.
Một số sơ đồ tư duy.
1. Sơ đồ tư duy phân tích bài thơ Việt Bắc
Luận điểm 1: Lời nhắn nhủ tha thiết của người ở lại.
Luận điểm 2: Lời của người ra đi lưu luyến, bịn rịn.
Có thể coi Việt Bắc là một trong những điển hình của thơ ca cách mạng. Tiếng thơ trữ tình – chính trị của Tố Hữu đậm đà tính dân tộc. Ở Việt Bắc, tính dân tộc trong nghệ thuật thơ Tố Hữu thể hiện ở lối kết cấu đậm chất ca dao, ở giọng điệu lục bát điêu luyện, ngọt ngào.
Nhờ thế mà chẳng những bài thơ nói được những vấn đề có ý nghĩa lớn lao của thời đại mà nó còn khơi được đúng vào chỗ sâu thẳm nhất trong truyền thống ân nghĩa, thủy chung ngàn đời của nhân dân ta.
2. Sơ đồ tư duy cảm nhận bài thơ Việt Bắc
Luận điểm 1: Tâm trạng của người ở lại (Lời đối đáp thứ nhất)
Luận điểm 2: Tâm trạng của người ra đi (Lời đối đáp thứ hai)
Luận điểm 3: Niềm tự hào, niềm tin gửi gắm vào Việt Bắc Cách mạng.
Bài thơ là khúc ca ân nghĩa, là hồi tưởng đầy xúc động và ân tình của Tố Hữu về chặng đường mười lăm năm đã qua của đất nước (từ khởi nghĩa Bắc Sơn năm 1940 đến hoà bình lập lại năm 1954), từ đó mà hướng về tương lai tươi sáng, nhắc nhớ tâm nguyện thuỷ chung. Viết về nghĩa tình dân tộc và hướng về đồng bào mình, Tố Hữu đã phát huy được hình thức nghệ thuật mang tính dân tộc, trong đó nổi bật là cách sử dụng thể thơ lục bát và ngôn ngữ thơ đậm sắc thái dân gian.
Có thể coi Việt Bắc là khúc tình ca và cũng là khúc hùng ca về cách mạng, về cuộc kháng chiến và con người kháng chiến mà cội nguồn sâu xa của nó là tình yêu quê hương đất nước, là niềm tự hào về sức mạnh của nhân dân, là truyền thống ân nghĩa, đạo lí thuỷ chung của dân tộc Việt Nam.
3. Sơ đồ tư duy phân tích bức tranh thiên nhiên tứ bình trong Việt Bắc
Luận điểm 1: Bức tranh thiên nhiên Việt Bắc mùa đông ấm áp, lắng dịu.
Luận điểm 2: Bức tranh thiên nhiên Việt Bắc mùa xuân rực rỡ, chói chang.
Luận điểm 3: Bức tranh thiên nhiên Việt Bắc mùa hạ rộn ràng, náo nức.
Luận điểm 4: Bức tranh thiên nhiên Việt Bắc mùa thu êm ái, ngọt ngào.
Với những nét chấm phá đơn sơ giản dị vừa cổ điển vừa hiện đại đoạn thơ trên của Tố Hữu đã làm nổi bật được bức tranh cảnh và người qua bốn mùa của chiến khu Việt Bắc. Cảnh và người hòa hợp với nhau tô điểm cho nhau làm cho bức tranh trở nên gần gũi thân quen sống động và có hồn hơn. Tất cả đã tan chảy thành nỗi nhớ nhung quyến luyến thiết tha trong tâm hồn người cán bộ về xuôi.
4. Sơ đồ tư duy phân tích 8 câu đầu Việt Bắc – Tố Hữu
– Luận điểm 1: Nỗi nhớ của người ở lại dành cho người ra đi
– Luận điểm 2: Tiếng lòng của người ra đi mang bao nhớ thương, bịn rịn
Tám câu thơ ngắn gọn nhưng mang biết bao ý nghĩ. Qua đó cho ta cảm nhận sâu sắc về tình cảm thủy chung son sắt, gắn bó sâu nặng giữa người Việt Bắc và người cán bộ cách mạng về xuôi. Qua đó ta thấy được tâm trạng bồi hồi lưu luyến day dứt của họ.
Không chỉ thành công về nội dung, đoạn thơ còn thành công về nghệ thuật. Với lối đối đáp, cách xưng hô mình – ta, điệp từ, điệp ngữ cùng với hình ảnh hoán dụ, từ láy, ngôn từ bình dị, đậm đà tính dân tộc, tiêu biểu cho phong cách thơ Tố Hữu.
Qua đoạn thơ ta đã cảm nhận được một cách rõ nét tình cảm, tấm lòng, tình yêu thương mà người Việt Bắc và người cán bộ cách mạng dành cho nhau. Tám câu thơ trong bài thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu mang lại cho người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc. Những ân tình ấy sẽ sống mãi trong lòng người đọc hôm nay và mai sau.
Kết luận:
Việt Bắc là bài thơ hay đã lý giải ra nguyên nhân thắng lợi của dân tộc, sức mạnh đó cũng bắt nguồn từ nỗi lòng căm thù giặc, từ nghĩa tình thủy chung sắc son cho đến tình đoàn kết của cả một dân tộc. Đó chính là cội nguồn của khúc tình ca và hùng ca vang dội cả một dải đất hình chữ S . Qua đó nhà thơ Tố Hữu muốn nhắc nhở cho chúng ta biết rằng phải nhớ mãi và cố gắng phát huy truyền
thống của dân tộc.
Bài thơ là lời tâm tình của kẻ ở người đi. Là sự bồi hồi, xao xuyến, là sự bịn rịn khôn nguôi trong cảnh chia ly của người dân Việt Bắc và chiến sĩ bộ đội ta. Lời thơ thật gần gũi, giản dị nhưng cũng đầy tha thiết, xúc động. Việt Bắc của Tố Hữu cùng với những bài thơ khác cùng thời, cùng đề tài như Đồng chí của Chính Hữu, Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật, đã góp phần rất lớn vào trong chủ đề thơ ca cách mạng không những có tác dụng cổ vũ động viên tinh thần người chiến sĩ mà còn như những tấm gương phản chiếu về một thời đại vẻ vang của dân tộc, để cho thế hệ sau mãi tự hào từ đó mà càng thấy được ý thức trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng đất nước giàu đẹp hơn.
Các bạn hãy tìm đọc và theo dõi sơ đồ tư duy các tác phẩm khác tại Kiến Guru nhé!
Xem thêm:
Phân Tích Bài Tây Tiến Về Hình Tượng Người Lính Ngắn Gọn
