Vật lý luôn là thử thách khó khăn với các bạn học sinh trong quá trình học tập. Dưới đây, Kienguru sẽ cung cấp các điểm lý thuyết nổi bật về Lực điện từ và các dạng bài tập thông dụng để các bạn học sinh lớp 9 thuận lợi ôn tập vật lý 9 bài 27.
I. Tổng hợp kiến thức môn vật lý 9 bài 27
Lý thuyết được sử dụng để giải bài tập vật lý 9 bài 27 là về Lực điện từ, dưới đây sẽ là các nội dung đáng chú ý.
1.1. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn mà có dòng điện
Một dây dẫn có dòng điện chạy qua được đặt ở trong từ trường và không song song với đường sức từ thì dây dẫn đó sẽ chịu tác dụng của lực điện từ.
1.2. Chiều của lực điện từ và quy tắc bàn tay trái
Khi đã xác định được chiều của dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn thẳng, chiều đường sức từ, quy tắc bàn tay trái sẽ giúp xác định chính xác chiều của lực điện từ sẽ tác dụng lên dây dẫn.
Quy tắc bàn tay trái: Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ sẽ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến tay giữa sẽ hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái sẽ choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ.
II. Ứng dụng giải môn vật lý 9 bài 27 sgk
Dưới đây là ứng dụng lý thuyết về lực điện từ để giải bài tập vật lý 9 bài 27 sgk.
Bài C1 – SGK Vật lý 9 – Bài 27
Ở hình 27.1 SGK, hiện tượng nêu trong thí nghiệm đó chứng tỏ điều gì?
Hướng dẫn giải:
Đoạn dây dẫn AB sẽ chịu tác dụng của một lực nào đó.
Bài C2 – SGK Vật lý 9 – Bài 27
Xác định chiều dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn AB trong hình dưới đây bằng cách áp dụng quy tắc bàn tay trái.
Hướng dẫn giải:
Trong đoạn dây dẫn AB, chiều của dòng điện là chiều đi từ B đến A.
Bài C3 – SGK Vật lý 9 – Bài 27
Trong hình dưới đây, hãy xác định được chiều đường sức từ của nam châm
Hướng dẫn giải:
Chiều của đường sức từ chính là chiều đi từ dưới lên trên.
Bài C4 – SGK Vật lý 9 – Bài 27
Trong hình dưới đây, biểu diễn lực điện từ sẽ tác dụng lên các đoạn AB, CD của khung dây dẫn sẽ có dòng điện chạy qua và cho biết ở trong mỗi trường hợp có tác dụng gì đối với khung dây?
Hướng dẫn giải:
Biểu diễn lực điện từ sẽ tác dụng lên các đoạn AB, CD
Hình a: Cặp lực điện từ sẽ có tác dụng làm khung quay theo chiều kim đồng hồ.
Hình b: Cặp lực điện từ này không có tác dụng làm khung quay.
Hình c: Cặp lực điện từ sẽ có tác dụng làm khung quay theo chiều ngược với chiều kim đồng hồ.
III. Gợi ý giải vật lý 9 bài 27 sbt
Để nắm vững kiến thức và học tập tốt vật lý 9 bài 27, dưới đây là các bài tập trong SBT để các bạn ôn tập.
Bài 27.1 – SBT Vật Lý 9 – Bài 27
Hình 27.1 SBT đã mô tả khung dây có dòng điện chạy qua được ở trong từ trường, trong đó khung quay đang có vị trí mà mặt phẳng khi đó vuông góc với đường sức từ. Về vị trí này của khung dây, ý kiến nào dưới đây là ý kiến đúng?
A. Khung sẽ không chịu tác dụng của lực điện từ.
B. Khung sẽ chịu tác dụng của lực điện từ nhưng nó không quay
C. Khung sẽ tiếp tục quay do tác dụng của lực điện từ lên khung
D. Khung sẽ quay tiếp một chút nữa nhưng không phải do tác dụng của lực điện từ mà do quán tính.
Hướng dẫn giải:
Chọn đáp án là B. Khung sẽ chịu tác dụng của lực điện từ nhưng nó không quay.
Các lực từ sẽ tác dụng lên khung dây được biểu diễn như ở hình vẽ. Cặp lực này sẽ chỉ có tác dụng kéo dãn khung chứ không có tác dụng làm quay.
Bài 27.2 – SBT Vật Lý 9 – Bài 27
Hình 27.2 dưới đây mô tả đoạn dây là AB có dòng điện đi qua được đặt ở khoảng giữa hai cực của nam châm có hình chữ U. Biểu diễn lực điện từ sẽ tác dụng vào AB. Nếu như đổi chiều dòng điện hoặc đổi cực của nam châm thì lực điện từ sẽ ra sao?
Hướng dẫn giải:
Lực từ sẽ tác dụng lên dây AB được biểu diễn như ở hình vẽ.
Nếu như đổi chiều dòng điện hoặc đổi cực của nam châm thì lực điện sẽ có chiều đi từ ngoài vào trong lòng nam châm (hình 27.2b).
Bài 27.3 – SBT Vật Lý 9 – Bài 27
Khung dây dẫn là ABCD có dòng điện sẽ chạy qua được đặt ở trong từ trường của nam châm vĩnh cửu (hình 27.3 SBT). Mặt phẳng của khung dây sẽ song song với các đường sức từ. Hãy biểu diễn được lực điện từ tác dụng lên các cạnh của khung. Các lực này sẽ làm cho khung có xu hướng chuyển động như thế nào?
Hướng dẫn giải:
Chiều của lực điện từ sẽ được biểu diễn trên hình 27.3a.
Khung quay theo chiều mũi tên cong ở trên hình vẽ.
Bài 27.4 – SBT Vật Lý 9 – Bài 27
Hình 27.4 SBT sẽ mô tả một khung dây dẫn đứng yên trong từ trường, mặt của khung sẽ vuông góc với đường sức từ. Nếu như đổi chiều dòng điện chạy trong khung thì khung dây có quay không? Hãy giải thích?
Hướng dẫn giải:
Khi mặt phẳng của khung dây mà vuông góc với đường sức từ thì lực từ sẽ tác dụng lên các cạnh của khung dây sẽ nằm ở trong mặt phẳng khung dây và vuông góc với các cạnh. Vì vậy các lực này sẽ có tác dụng kéo căng khung dây như hình 27.4a.
Nếu như đổi chiều dòng điện chạy trong khung thì lực từ sẽ hướng cùng phương và ngược chiều với các lực ban đầu. Vì vậy các lực từ này sẽ có tác dụng nén khung chứ không có tác dụng làm quay khung.
Bài 27.5 – SBT Vật Lý 9 – Bài 27
Một thanh nam châm thẳng và đã bị tróc hết vỏ sơn, mất dấu các cực. Để có thể xác định tên từ cực, ta có thể cho từ trường của thanh nam châm này sẽ tác dụng lên một dây dẫn thẳng có dòng diện chạy qua.
a) Hãy vẽ được hình mô tả cách làm này
b) Nêu rõ được cách xác định tên từ cực của thanh nam châm khi đó
Hướng dẫn giải:
Bố trí thí nghiệm như ở hình dưới đây:
.
Nếu như dây dẫn chuyển động lên trên thì đầu N của nam châm chính là cực Bắc. Vận dụng quy tắc bàn tay trái để có thể xác định tên từ cực của nam châm.
Bài 27.6 – SBT Vật Lý 9 – Bài 27
Dùng quy tắc nào ở dưới đây để xác định chiều của lực điện từ.
Hướng dẫn giải:
D chính là đáp án đúng.
Bài 27.7 – SBT Vật Lý 9 – Bài 27
Muốn xác định được chiều của lực điện từ sẽ tác dụng lên một đoạn dây dẫn thẳng có dòng điện đi qua đặt tại một điểm ở trong từ trường thì cần phải biết yếu tố nào?
A. Chiều của dòng điện ở trong dây dẫn và chiều dài của dây
B. Chiều của đường sức từ và cường độ lực điện từ ở tại điểm đó
C. Chiều của dòng điện và chiều của đường sức từ ở tại điểm đó.
D. Chiều và cường độ của dòng điện, chiều và cường độ của lực từ ở tại điểm đó.
Hướng dẫn giải:
C chính là đáp án đúng.
Bài 27.8 – SBT Vật Lý 9 – Bài 27
Khi mà dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua được đặt song song với các dường sức từ thì lực điện từ sẽ có xu hướng như thế nào ?
A. Sẽ cùng hướng với dòng điện
B. Sẽ cùng hướng với đường sức từ.
C. Vuông góc với cả dây dẫn và cả đường sức từ.
D. Không có lực điện từ nào.
Hướng dẫn giải:
D chính là đáp án đúng.
=>> Xem thêm nội dung liên quan: Vật lý 9 bài 28
Trên đây là các lý thuyết đáng chú ý về lực điện từ và các bài tập vật lý 9 bài 27 áp dụng lý thuyết trên trong SGK và SBT. Vật lý là một môn khó và các bạn học sinh thường gặp khó khăn với môn này khi đi học. Vì vậy, các bạn hãy truy cập vào kienguru.vn để theo dõi những bài tập và lý thuyết mới nhất để ôn tập.
Chúc các bạn luôn học tập thật tốt!