Mục lục
Về luân lí xã hội ở nước ta là tác phẩm vô cùng xuất sắc của nhà văn Phan Châu Trinh. Để có thể hiểu được những giá trị nội dung mà tác phẩm mang lại một cách sâu sắc nhất, hãy tham khảo bài viết ở dưới đây của chúng tôi. Hy vọng với những kiến thức này sẽ giúp các bạn học sinh đạt được điểm số cao trong kì thi sắp tới.
1. Tìm hiểu chung hỗ trợ soạn Về luân lí xã hội ở nước ta
Dưới đây là thông tin phân tích về tác giả, tác phẩm. Mời các bạn tham khảo ngay.
1.1. Tác giả
– Phan Châu Trinh (1872 – 1926), có tự Tử Cán, hiệu Tây Hồ, biệt hiệu là Hi Mã.
– Quê: ở Tam kỳ, Quảng Nam.
– Sinh ra ở trong thời đại đất nước có nhiều biến động:
- Phong trào Cần Vương chống Pháp (1885 – 1896) được nổ ra và bị thất bại.
- Đất nước bị rơi vào tình trạng khủng hoảng về đường lối đấu tranh và giai cấp lãnh đạo.
– Là một sĩ phu yêu nước lớn vào đầu thế kỉ XX:
- 1901: Ông đỗ Phó bảng vào năm Tân Sửu, làm quan ở trong thời gian ngắn rồi rời quan trường để đi làm cách mạng.
- 1906: Mở một cuộc vận động Duy Tân.
- 1908: Phong trào chống thuế ở Trung Kỳ đã nổ ra, thất bại và Phan Châu Trinh đã bị bắt giam ở Côn Đảo.
- 1911: ông sang Pháp đã bí mật xây dựng tổ chức cách mạng.
- 1925: về nước và tiếp tục diễn thuyết đề cao dân chủ.
- 1926: Phan Châu Trinh qua đời.
⇒ Phan Châu Trinh chính là một nhà hoạt động chính trị – xã hội lớn của dân tộc Việt Nam.
1.2. Tác phẩm
a. Vị trí đoạn trích: Về luân lí xã hội ở nước ta nằm ở trong phần ba của bài Đạo đức và luân lí Đông Tây.
b. Hoàn cảnh sáng tác: vào 19 – 11 – 1925 tại Hội Thanh niên ở Sài Gòn.
c. Thể loại: Là văn bản diễn thuyết (Văn chính luận).
d. Phương thức biểu đạt: là nghị luận.
e. Bố cục: 3 phần.
– Phần 1 (Từ đầu đến từ lâu rồi): Khi ở nước ta chưa có luân lí xã hội, mọi người chưa có ý niệm nào về luân lí xã hội.
– Phần 2 (Tiếp theo đến cũng vì thế): Tác giả đã trình bày thực trạng, phân tích được nguyên nhân mà luân lí xã hội ở Việt Nam hiện thời chưa có được.
– Phần 3 (Còn lại): Giải pháp để mà có luân lí xã hội ở nước ta.
2. Hướng dẫn soạn bài tập Về luân lí xã hội ở nước ta
2.1. Câu 1 sách giáo khoa trang 88 Ngữ văn 11 tập 2
Cấu trúc đoạn trích sẽ gồm có 3 phần sau:
- Ở nước ta khi chưa có luân lí xã hội, mọi người chưa có được ý niệm gì về luân lí xã hội
- Bên Âu châu, khi luân lí xã hội phát triển, nước ta sẽ không biết hợp sức giữ quyền lợi chung. Vua quan không muốn dân có một tinh thần đoàn thể, dân nô lệ thì ngôi vua càng lâu dài, quan lại càng phú quý
- Nước Việt Nam nếu muốn được tự do, độc lập trước hết ta phải có đoàn thể lo công ích, mọi người lo cho lợi ích của nhau
– Ba phần trên sẽ liên hệ với nhau theo mạch diễn giải: hiện trạng chung, biểu hiện một cách cụ thể, giải pháp đã nhằm hướng tới một việc xây dựng tập thể một cách đoàn kết, giành tự do và độc lập
2.2. Câu 2 sách giáo khoa Trang 88 ngữ văn 11 tập 2:
Đối tượng: người nghe chính là toàn thể đồng bào (người nước mình, anh em, dân Việt Nam…)
– Tác giả đã đặt vấn đề thẳng thắn, trực tiếp, gây được ấn tượng mạnh mẽ vấn đề: Việt Nam chưa có luân lí xã hội
– Để gạt đi sự ngộ nhận có thể sẽ có người nghe về sự hiểu biết của chính họ về cái vấn đề này, tác giả đã dùng cách nói phủ định: Xã hội luân lí ở trong nước ta tuyệt nhiên là không ai biết đến, so với quốc gia luân lí thì người mình còn dốt nát hơn rất nhiều.
– Tác giả đã loại bỏ đi những sự xuyên tạc không cần thiết:
→ Tư duy sắc sảo và nhạy bén của nhà cách mạng Phan Châu Trinh
2.3. Câu 3 sách giáo khoa Trang 88 sgk ngữ văn 11 tập 2:
Ý thức về nghĩa vụ ở giữa người với người (là giữa người này với người kia, mỗi người mọi người và cá nhân cộng đồng)
– Tác giả đã so sánh “bên Âu châu”, “bên Pháp” với “bên mình” về quan niệm và nguyên tắc cốt yếu của luân lí xã hội chính là “ý thức giữa người với người”
- Người với người: có mối quan hệ xã hội, cộng đồng
- Đề cao được tính dân chủ của phương Tây (Xã hội châu Âu đã đề cao dân chủ, coi trọng bình đẳng con người, không chỉ quan tâm tới gia đình, quốc gia mà còn cả thế giới.)
- Bên Pháp mỗi khi Chính phủ bị đè nén, bị lợi dụng quyền thế thì người ta hoặc là kêu nài, hoặc chống cự, thị oai, khi mà được công bình mới nghe
Nguyên nhân của hiện tượng là: vì người ta có đoàn thể và có công đức (ý thức khi sẵn sàng làm việc chung, giúp đỡ lẫn nhau và tôn trọng quyền lợi của nhau)
– Đối lập là bên mình:
- Người nước ta sẽ không hiểu nghĩa vụ của loài người khi ăn ở với người” “Không biết nghĩa vụ của mỗi người ở trong nước với nhau”
→ Nước ta sẽ thiếu tinh thần tập thể và đoàn kết với nhau
2.4. Câu 4 sách giáo khoa trang 88 ngữ văn 11 tập 2:
Nguyên nhân:
– Lũ vua vô cùng quan thối nát, phản động ham quyền và vinh hoa, muốn “giữ đầy túi tham” nên sẽ “phá tan tành đoàn thể quốc dân”
– Tác giả đã đả kích vào bản chất phản động, thối nát của vua quan
- Không quan tâm chăm lo đến đời sống của dân
- Muốn dân tối tăm, khốn khổ để mà chúng dễ thống trị, bóc lột
- Bòn rút của dân để có thể trở nên giàu sang, phú quý
- Dân không có đoàn thể vậy nên chúng mặc sức lộng hành mà không ai lên tiếng, phản kháng
- Quan lại toàn chạy chức và quyền
– Tác giả đã dùng những từ ngữ, hình ảnh gợi tả, lối so sánh cách ví von sắc bén, thể hiện được thái độ căm ghét với chế độ chuyên chế
- bọn học trò, thượng lưu, kẻ áo rộng khăn đen, kẻ mang đai đội mũ, và bọn quan lại, lúc nhúc chạy dưới, ngất ngưởng ngồi tin,…
→ Thể hiện được tấm lòng của một người với tình yêu đất nước thiết tha, xót xa ở trước tình cảnh khốn khổ người dân, quan tâm tới một vận mệnh dân tộc, căm ghét bọn quan lại xấu xa
2.5. Câu 5 sách giáo khoa Trang 114 ngữ văn 11 tập 2:
Cách kết hợp các yếu tố biểu cảm, yếu tố nghị luận:
– Yếu tố nghị luận đã được thể hiện ở hệ thống luận điểm sẽ gắn với lí lẽ, dẫn chứng, tranh luận và bày tỏ chính kiến…
– Yếu tố biểu cảm: Câu cảm thán, câu hỏi tu từ và hình ảnh ví von… Yếu tố biểu cảm đã góp phần làm cho lí lẽ của bài diễn thuyết có thêm sức sinh động
- Người nghe sẽ cảm thấy tác giả không chỉ nói được bằng lí trí tỉnh táo mà bằng cả trái tim hướng về dân tộc, đau xót thê thảm ở trước hiện trạng xã hội Việt Nam
3. Luyện tập
3.1. Bài 1 sách giáo khoa trang 88 ngữ văn 11 tập 2:
– Phần tiểu dẫn đã nói rõ Phan Châu Trinh chủ trương cứu nước bằng cách là lợi dụng thực dân Pháp và cải cách đổi mới dân tộc
– Bài diễn thuyết đã xây dựng tinh thần đoàn thể vì sự tiến bộ, vạch trần được sự xấu xa, thối nát của chế độ chuyên quyền
– Tâm trạng nói ở trong tâm trạng căm tức, phẫn nộ, xen với sự xót xa và lo lắng cho đất nước hi vọng vào tương lai tươi sáng
3.2. Bài 2 sách giáo khoa trang 88 ngữ văn 11 tập 2:
Cảm nhận được tấm lòng Phan Châu Trinh cũng như là tầm nhìn của ông qua đoạn trích này
– Thấm sâu chính là tấm lòng của một người có một tình yêu đất nước tha thiết, quan tâm tới một vận mệnh dân tộc, xót xa thương cảm ở trước tình cảnh khốn khổ của nhân dân
– Căm ghét bọn quan lại xấu xa, tham lam
– Thể hiện được tầm nhìn xa trông rộng
– Muốn có đoàn thể thì ta cần có tư tưởng mới, tư tưởng xã hội chủ nghĩa, vì thế ông sẽ chủ trương truyền bá tư tưởng chủ nghĩa
3.3. Bài 3 sách giáo khoa trang 88 ngữ văn 11 tập 2:
– Cảnh báo được nguy cơ tiêu vong trong các quan hệ xã hội tốt đẹp do lũ người ham quyền, vinh hoa gây nên
– Khơi dậy niềm tin lo âu vì một sự chậm tiến của đất nước
– Thức tỉnh tinh thần đoàn kết ở trong cộng đồng
Kết Luận
Trên đây chúng tôi đã giúp các bạn khái quát lại những nội dung kiến thức mà tác phẩm mang lại qua bài Về luân lí xã hội ở nước ta. Trong quá trình tiếp thu bài học còn gặp khó khăn hãy truy cập vào kienguru.vn để có thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích nhất.
Nếu bạn đang thắc mắc vấn đề gì truy cập ngay Kienguru.vn để lại SĐT và thắc mắc đang gặp sẽ có các chuyên gia có chuyên môn giải đáp chi tiết giúp bạn.
