Mục lục
Đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm là các hình thức giao tiếp vô cùng quan trọng trong các văn bản tự sự.
Các em học sinh cần phân biệt được các hình thức này và hiểu được ý nghĩa của chúng thì mới có thể phân tích được trọn vẹn ý nghĩa của văn bản. Vì vậy, hãy cùng chuyên gia soạn bài đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm ngay nhé!
1.Tổng hợp kiến thức đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm
1.1. Định nghĩa về đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm
Khi muốn tìm hiểu về đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm, các em học sinh cần nắm rõ và phân biệt được định nghĩa về chúng. Điều này sẽ giúp các em có thể vận dụng tốt các hình thức tự sự trong văn bản:
- Đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm là những hình thức văn học quan trọng nhằm thể hiện các nhân vật được xuất hiện trong văn bản tự sự.
- Đối thoại là hình thức trò chuyện hay đối đáp giữa hai hoặc nhiều người. Trong những văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng cách gạch đầu dòng tại vị trí ở đầu lời trao và lời đáp (đối với mỗi lượt lời sẽ là một lần tác giả gạch đầu dòng).
- Độc thoại chính là lời của một người nào đó tự nói với chính mình hoặc nói với một người khác được tưởng tượng ra. Trong các văn bản tự sự, khi người độc thoại nói ra thành lời thí phía trước câu nói đó sẽ có gạch đầu dòng; còn khi không được nói ra thành lời thì sẽ không có dấu gạch đầu dòng. Trường hợp đó được gọi là độc thoại nội tâm.
Bên cạnh đó, nhiều em học sinh còn nhầm lẫn khi tìm hiểu về độc thoại và đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm. Chuyên gia sẽ giúp các em nêu lên những điểm giống và khác nhau về các hình thức này như sau:
1.2.Phân biệt độc thoại và đối thoại
Điểm giống nhau
- Là phương thức giao tiếp bao gồm những lời thoại liên tiếp với nhau.
Điểm khác nhau
- Đối thoại: Cuộc hội thoại sẽ có hai hoặc nhiều người tham gia; giao tiếp hai chiều đối đáp với nhau.
- Độc thoại: Chỉ có một người tự nói với bản thân; giao tiếp một chiều không có sự hồi đáp từ bên thứ hai.
1.3. Phân biệt độc thoại và độc thoại nội tâm
Điểm giống nhau
- Cả hai phương thức đều là lời của một cá nhân tự nói với chính mình, hoặc giao tiếp với một người khác trong trí tưởng tượng.
Điểm khác nhau
- Đối với độc thoại được sử dụng trong văn bản tự sự, tác giả phải sử dụng gạch đầu dòng trước lời nói.
- Đối với độc thoại nội tâm, lời nói không phát ra thành tiếng nên chúng ta không cần gạch đầu dòng trước mỗi câu văn.
2. Hướng dẫn soạn bài đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm
2.1. Câu 2 trang 177 sgk Ngữ Văn 9 tập 1
Đề bài
a. Trong ba câu đầu của đoạn trích, ai tham gia nói với ai? Cuộc trò chuyện trên có ít nhất mấy người? Chúng ta dựa vào những dấu hiệu nào cho thấy đây là cuộc trò chuyện có trao đổi qua lại.
b. Câu văn “Hà nắng gớm…” của ông Hai đang nói với ai? Đây có phải câu văn có hình thức đối thoại không? Tại sao? Trong đoạn trích còn được sử dụng câu nào có hình thức này không? Hãy chỉ ra câu văn đó.
c.Đối với câu văn” Chúng nó… bằng ấy tuổi đầu” là câu được ai hỏi ai? Vì sao trước những câu văn này tác giả không sử dụng dấu gạch đầu dòng như những câu văn ở trên.
d. Những hình thức diễn đạt trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện diễn biến cuộc trò chuyện và thái độ của những người tản cư đối với ông Hai trong buổi trưa gặp họ?
Lời giải chi tiết
a. Trong ba câu mở đầu của đoạn trích cho thấy xuất hiện ít nhất là hai người phụ nữ tản cư đang nói chuyện với nhau. Dấu hiệu thể hiện điều đó vì có hai lượt lời qua lại; nội dung nói của mỗi cá nhân đều hướng đến người tiếp chuyện và hình thức được thể hiện trong đoạn văn bằng hai gạch đầu dòng (tương ứng với hai lượt lời qua lại).
b. Đây cũng không phải là hình thức đối thoại. Nội dung ông nói không trực tiếp hướng tới cá nhân cụ thể, cũng như không liên quan tới chủ đề mà hai người đàn bà tản cư đang thảo luận. Hơn nữa sau khi ông nói to thì cũng không có người đáp lại. Thực ra ông lão đã nói với bản thân mình một câu bâng quơ, nhằm đánh trống lảng và tìm cách thoái lui. Đây chính là hình thức đối thoại.
Trong đoạn trích này còn có những câu như thế, chẳng hạn:
“Ông lão nắm tay lại mà rít lên:
Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này!”.
Đây là những lời của ông Hai tự hỏi chính mình.Những lời này ông không phát ra thành tiếng mà âm thầm diễn ra trong tâm trí của ông Hai. Những lời nói ấy thể hiện sự dằn vặt, đau đớn của ông khi nghe tin làng Chợ Dầu của ông đã theo giặc, nỗi thất vọng không thể thốt ra thành lời. Vì ông chỉ nghĩ thầm nên không sử dụng dấu gạch đầu dòng trước mỗi câu văn. Đây là hình thức độc thoại nội tâm.
d. Những hình thức đối thoại giúp cho câu chuyện chân thật và giàu cảm xúc, thể hiện được thái độ căm phẫn của những người tản cư với người dân Chợ Dầu, tạo được tình huống nhằm khai thác nội tâm nhân vật.
Những hình thức độc thoại và độc thoại nội tâm đã giúp tác giả thể hiện sâu sắc tâm trạng đau đớn và dằn vặt của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu mà ông luôn luôn lấy làm hãnh diện và tự hào đã đi theo giặc. Điều này còn giúp bài văn trở nên vô cùng sinh động và đầy tính nghệ thuật.
Tìm hiểu đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm ngữ văn 9
3. Luyện tập
3.1.Câu 1 trang 178 SGK Ngữ Văn 9 Tập 1
Hãy phân tích tác dụng của hình thức đối thoại được thể hiện trong đoạn trích.
Lời giải
Cuộc đối thoại được diễn ra không bình thường giữa nhân vật vợ chồng ông Hai:
Có ba lượt mở lời (lời của nhân vật bà Hai), nhưng chỉ có hai lời đáp lại. Lời thoại đầu của vợ, ông Hai không không có lời đáp lại “nằm rũ ra trên giường không nói gì” . Câu hỏi thứ hai của vợ được ông Hai “khẽ nhúc nhích” và đáp bằng một câu vô cùng ngắn gọn “Gì?”. Đến lần thứ ba, ông cũng chỉ đáp lại lời bà bằng một câu nói cụt ngủn, với giọng điệu gắt lên: “Biết rồi!”. Việc tái hiện chi tiết cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng thất vọng, buồn bã, đau khổ và chán chường của ông Hai trong đêm biết tin làng mình yêu đã theo giặc.
Lý thuyết về đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm cụ thể nhất
3.2.Câu 2 trang 178 sgk Ngữ văn 9 tập 1
Viết đoạn văn tự sự với đề tài tự chọn trong đó có sử dụng các hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm
Bài làm
Thời gian qua, tôi đã phải nằm viện một tuần vì ốm. Hôm nay chính là ngày mà tôi được ra viện. Trên quãng đường về nhà, tâm trạng lúc này của tôi vừa vui mừng lại có chút lo lắng. Lo vì không biết phải làm sao để xoay sở bù đắp bài vở trong những ngày nằm viện vừa qua. Tôi vừa bước vào nhà thì ngay lập tức bé Hoa, em tôi, nhảy cẫng và chiếc miệng xinh xắn không ngừng bi bô:
– Anh Hưng ơi! Lúc nãy chị nào dáng người nho nhỏ đến nhà mình chơi. Chị ấy còn nói với bố là bạn của anh. Hôm nào chị ấy cũng đến lấy vở về chép bài cho anh. Chị còn cho em rất nhiều kẹo ngon nữa.
Tôi ngạc nhiên đáp lại lời bé Hoa:
– Thật vậy sao bé.
Rồi không kịp nhìn những viên kẹo mà bé hoa đang nắm trên tay, tôi lao nhanh vào phòng học. Tay tôi run run lật vội những tờ giấy trắng. Không lẽ là cái Hà? Thật là Hà không nhỉ? Thôi đúng là Hà rồi. Tôi lặng đi một lúc lâu. Chính Hà đã âm thầm giúp tôi trong thời gian qua. Vậy mà đã có lúc tôi đã hiểu nhầm Hà chỉ vì những lời nói của người khác. Lúc này đây tự dưng trong lòng tôi dâng lên cảm xúc biết ơn, nhưng lại vô cùng xấu hổ. Tôi chỉ biết tự nói với bản thân mình:
– Hà ơi! Cảm ơn và xin lỗi bạn nhé!
>> Bạn có thể tham khảo thêm các nội dụng liên quan ở đây ==>> Ngữ Văn
Kết luận
Như vậy, chuyên gia đã cùng với các em học sinh ôn tập lại kiến thức về đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm cụ thể và chính xác nhất.
Hy vọng các em đã được củng cố về những phương thức giao tiếp thường được sử dụng trong các văn bản tự sự. Chúc các em học tốt và đạt được kết quả cao.
Nếu bạn đang thắc mắc vấn đề gì truy cập ngay Kienguru.vn để lại SĐT và thắc mắc đang gặp sẽ có các chuyên gia có chuyên môn giải đáp chi tiết giúp bạn.
