Mục lục
Các bạn học sinh cần tự ôn luyện bài tập tại nhà và chuẩn bị bài trước khi đến lớp để giờ học diễn ra chỉnh chu. Trong bài soạn bài tiếng mẹ đẻ dưới đây chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn về lý thuyết và hướng dẫn giải các bài tập trong sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 11 tập 2.
Mời các bạn theo dõi để nắm rõ kiến thức mà chúng tôi gửi đến các bạn.
1. Tổng hợp kiến thức hỗ trợ soạn bài Tiếng mẹ đẻ
1.1. Tác giả
- Tiểu sử.
- Tác giả có tên thật là Nguyễn An Ninh sinh năm 1899 và mất năm 1943.
- Ông quê ở xã Mỹ Hòa, huyện Hóc Môn, tỉnh Gia Định (hiện nay là Thành phố Hồ Chí Minh).
- Ông vừa là nhà báo, nhà văn vừa là nhà yêu nước đầu thế kỉ XX.
- Ông từ một trí thức Tây học, ông đã tìm đến chủ nghĩa Mác và những người cộng sản.
- Năm 1908 ông bị bắt đầy đi Côn Đảo.
- Tác giả là một tri thức tài cao học rộng.
- Sự nghiệp văn học
- Về phong cách nghệ thuật:
- Với văn phong khúc chiết, trong sáng và có chiều sâu về tư duy văn hòa, tràn đầy lòng nhiệt huyết yêu nước rất gần gũi với đời sống và con người lao động.
- Tác giả đã lên án chính sách bóc và ngu dân của thực dân Pháp trong thời bấy giờ.
- Ông phê phán đạo Khổng và đề cao tinh thần học hỏi văn hóa của châu Âu.
- Tác phẩm chính:
- Tác phẩm dịch: bài Khế ước xã hội.
- Vở tuồng: Hai Bà Trưng.
1.2. Tác phẩm
- Về xuất xứ và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm:
- Tác phẩm là bài chính luận xuất sắc của tác giả Nguyễn An Ninh được đăng trên tờ báo Tiếng Chuông rè vào năm 1925.
- Bố cục: 3 phần chính:
- Phần thứ 1 (Từ đầu đến giống nòi lo lắng): Đây là đoạn nêu hiện tượng học đòi theo Tây hóa.
- Phần thứ 2 (Từ tiếp theo đến sự bất tài của con người): Đây là đoạn văn biểu đạt vai trò của tiếng mẹ đẻ đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc.
- Phần thứ 3 (phần còn lại): Đây là đoạn văn thể hiện mối quan hệ giữa ngôn ngữ nước mình với ngôn ngữ nước ngoài.
- Giá trị nội dung:
- Tiếng nói chính là tài sản quý giá của một dân tộc, chúng ta phải biết bảo vệ nó và làm cho nó ngày càng phát triển hơn.
- Tiếng mẹ đẻ còn chính là nguồn giải phóng dân tộc bị áp bức.
- Thể hiện được tầm nhìn chiến lược của tác giả về vai trò và tiếng nói dân tộc.
- Giá trị nghệ thuật:
- Các luận điểm được thể hiện rõ ràng, có sự liên kết với nhau.
- Đưa ra được dẫn chứng cụ thể, chân thực.
- Giọng điệu nhẹ nhàng nhưng đầy sức thuyết phục với người đọc.
2. Tóm tắt tác phẩm
- Tác phẩm “Tiếng mẹ đẻ” đã thể hiện lòng tự hào dân tộc cùng sự nhiệt tình bảo vệ và xây dựng nền văn hóa Việt Nam của tác giả Nguyễn An Ninh. Trong phần mở đầu, Nguyễn An Ninh đã phê phán một số người thiếu hiểu biết, thích học đòi lối sống theo “Tây hóa”. Họ bập bẹ tập nói được vài ba câu tiếng Tây để làm oai với người khác nhưng thực chất họ đang làm tổn thương tiếng mẹ đẻ và tự bộc lộ họ là người kém văn hoá. Đây chính là biểu hiện của sự mất gốc văn hoá và thiếu tôn trọng tiếng mẹ đẻ. Tiếp theo đó Nguyễn An Ninh đã khẳng định rằng tiếng mẹ đẻ là một nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức đồng thời “Tiếng mẹ đẻ” cũng chứng minh cho người khác rằng “Tiếng Việt rất giàu có”. Đây chính là tiếng nói hằng ngày của những con người lao động bình thường và là những tác phẩm văn thơ bất hủ của Nguyễn Du. Cuối cùng, ông nhấn mạnh quan điểm: nên học tiếng nước ngoài để trau dồi kiến thức và không được khinh rẻ hay từ bỏ tiếng mẹ đẻ của mình. Học tiếng nước ngoài là cách để làm phong phú thêm ngôn ngữ nước mình.
3. Hướng dẫn soạn bài Tiếng mẹ đẻ nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức
3.1. Câu 1 trang 91 sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập 2
- Tác giả Nguyễn An Ninh đã phê phán thói học đòi theo “Tây hóa”:
- Bập bẹ được vài ba tiếng Tây trong lời nói hằng ngày → Làm tổn thương tiếng mẹ đẻ và đã tự thể hiện mình là người kém văn hoá.
- Có lối sống lai căn từ kiến trúc đến lời ăn tiếng nói đều học đòi theo Tây là biểu hiện của dấu hiệu mất gốc → về lâu về dài sẽ mất nước.
- Tác giả phê phán quan niệm sai lầm khi nhiều người cho rằng tiếng nước mình còn rất nghèo nàn nhưng tác giả vẫn khuyến khích giới trí thức tiếp nhận tiếng nước ngoài để làm giàu cho tiếng Việt.
3.2. Câu 2 trang 91 sách giáo khoa Ngữ Văn 11 tập 2.
- Theo Nguyễn An Ninh, tiếng nói là vô cùng quan trọng đối với vận mệnh của cả một dân tộc vì Tiếng nói là người bảo vệ quý báu nhất nền độc lập của các dân tộc, là yếu tố quan trọng nhất giúp giải phóng các dân tộc bị thống trị, nhận định này có căn cứ như sau:
- Tiếng nói chính là tinh thần của cả một dân tộc và nó cũng chính là văn hoá của cả dân tộc cũng như của chính tác giả. Tác giả khẳng định:ở đoạn văn: Nếu người An Nam hãnh diện giữ gìn tiếng nói của mình và ra sức làm cho tiếng nói ấy phong phú hơn để có khả năng phổ biến tại An Nam … khước từ niềm hy vọng giải phóng giống nòi. Vì vậy, đối với người An Nam, từ chối tiếng mẹ đẻ đồng nghĩa với chối từ sự tự do của mình.
3.3. Câu 3 trang 91 sách giáo khoa Ngữ Văn 11 tập 2.
- Nguyễn An Ninh đã nêu lên được 3 dẫn chứng để khẳng định rằng tiếng nước mình không nghèo nàn:
- Tác giả đã đặt ra câu hỏi để khẳng định ngôn ngữ của Nguyễn Du.
- Đưa ra được dẫn chứng ngôn ngữ nổi bật trong Truyện Kiều là một kiệt tác văn chương khi được đánh giá đã thể hiện một cách sâu sắc và làm phong phú nhiều mặt của đời sống con người.
- Nguyễn An Ninh đã đưa ra những câu hỏi mang tính khẳng định: “Vì sao người An Nam có thể dịch những tác phẩm Trung Quốc sang nước mình … những tác phẩm tương tự” nó hoàn toàn hợp lí và là một suy luận logic.
- Dù ở An Nam hay mọi người ở nơi khác cũng đều có thể áp dụng nguyên tắc này: “Điều gì người ta suy nghĩ kĩ sẽ diễn đạt rõ ràng, dễ dàng tìm thấy những từ để nói ra”.
3.4. Câu 4 trang 91 sách giáo khoa Ngữ Văn 11 tập 2.
- Nguyễn An Ninh đã phê phán những kẻ học đòi theo phương Tây nhưng không hề phủ nhận ngôn ngữ nước ngoài. “Chúng ta không thể né tránh châu Âu … một ngôn ngữ châu Âu để hiểu được châu Âu” theo ông nếu muốn đất nước độc lập thì chúng ta phải hiểu nước ngoài, muốn hiểu được họ thì trước tiên ta phải nắm được ngôn ngữ của họ. Chúng ta không thể phủ nhận rằng sự hoà hợp của thế giới là một sự tất yếu. “Tuy nhiên, sự cần thiết phải biết một ngôn ngữ … thứ tiếng nước ngoài mà mình học được phải làm giàu cho ngôn ngữ nước mình”.
3.5. Câu 5 trang 91 sách giáo khoa Ngữ Văn 11 tập 2
- Trong tình cảnh nước nhà đang bị thực dân Pháp thống trị, câu nói của Nguyễn Anh Ninh là có lý nhưng nó không đúng hoàn toàn, bởi vì muốn giải phóng được dân tộc chúng ta phải làm một cuộc cách mạng vũ trang kết hợp một đường lối chính trị đúng đắn chứ không thể chỉ làm ngôn ngữ phong phú mà có thể giải phóng nước nhà.
Kết Luận
Đây là bài soạn bài tiếng mẹ đẻ mà chúng tôi tôi đã hướng dẫn soạn bài cho các bạn học sinh và quý vị phụ huynh có thể tham khảo. Các bạn học sinh hãy áp dụng những kiến thức đã học tại lớp, kết hợp với cách viết văn của mình để tạo nên một bài viết hoàn chỉnh theo cách riêng của bạn.
Hy vọng bài viết này có thể giúp ích cho các bạn học sinh và giúp quý vị phụ huynh hướng dẫn lại cho con mình. Trong quá trình học còn gặp thắc mắc hãy truy cập vào kienguru.vn để được hỗ trợ tốt nhất.
Nếu bạn đang thắc mắc vấn đề gì truy cập ngay Kienguru.vn để lại SĐT và thắc mắc đang gặp sẽ có các chuyên gia có chuyên môn giải đáp chi tiết giúp bạn.
